W niniejszym raporcie przedstawiono różne sposoby, w jakie archiwa audiowizualne dostosowują się nie tylko po to, aby poradzić sobie z niepewnością spowodowaną pandemią COVID-19, ale także po to, by móc efektywnie funkcjonować w przyszłości. Raport jest wynikiem wspólnej wirtualnej wymiany między członkami Międzynarodowego Stowarzyszenia Archiwów Dźwięku i Archiwów Audiowizualnych (IASA) oraz Międzynarodowej Federacji Archiwów Telewizyjnych (FIAT/ IFTA). Celem inicjatywy było zgromadzenie przy jednym stole profesjonalistów z globalnej społeczności archiwistów i omówienie, w jaki sposób można zidentyfikować i utrzymać wywołane kryzysem pozytywne zmiany, jak dzielić się najlepszymi praktykami i indywidualnymi doświadczeniami oraz wspólnie wymyślić najlepsze rozwiązania na przyszłość.
Autorzy raportu
Maria Drabczyk, Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, Value, Use & Copyright Commission, FIAT/IFTA
Johan Oomen, Niderlandzki Instytut Sound and Vision, Organising Knowledge Committee IASA
Cytowanie: Drabczyk, M, & Oomen, J. (2021, March 25). COVID-19 as a driver for change in audiovisual archives.
Licencja: CC BY-SA 4.0
Zapraszamy Państwa do lektury krótkiego przewodnika dla nauczycieli PROWADZENIE ZAJĘĆ ONLINE KORZYSTAJĄC Z TREŚCI ONLINE, autorstwa Kseni Kakareko. W treści znajdą Państwo informacje w jaki sposób, legalnie i bezpiecznie, wykorzystywać materiały online zgodnie w ramach dozwolonego użytku dydaktycznego.
Wprowadzenie
Creative Commons to organizacja non-profit, która powstała w 2001 roku w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Powstała z inicjatywy osób zaangażowanych w pracę na rzecz ochrony i promocji wspólnych dóbr kultury. Polski oddział organizacji działa od 2005 r., a jej partnerami są Centrum Projektowania Cyfrowego: Polska oraz Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego na Uniwersytecie Warszawskim.
Wzór cytowania
E. Delert, Creative Commons (CC), „Themis Polska Nova”, 2014, nr 1 (6), s. 280-305.
Wprowadzenie
Kwestia utworów osieroconych (utwory, których autorzy lub właściciele praw nie są znani lub nie mogą być zlokalizowani lub utrudniony jest kontakt z nimi w celu uzyskania praw autorskich) jest dziś jedną z najważniejszych elementów debaty na temat przyszłości prawa autorskiego. Ponieważ liczba utworów osieroconych stale rośnie, staje się poważnym problemem, który wymaga rozwiązania poprzez stworzenie odpowiednich ram prawnych.
Wydaje się, że najlepszym sposobem rozwiązania problemu byłoby powierzenie zarządzania utworami osieroconymi przez wyspecjalizowane podmioty m.in. organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi. Rozszerzony system zbiorowego licencjonowania okazał się skuteczny w krajach skandynawskich. Jednakże dyrektywa 2012/28/UE w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych, która określa wspólne zasady dotyczące korzystania z utworów osieroconych, nie jest oparta na tym systemie. Brak wzajemnego uznawania oznacza, że rozszerzona licencja zbiorowa jest ważna tylko na terytorium krajowym, na którym obowiązuje domniemanie ustawowe.
Wydaje się, że przynajmniej staranne poszukiwania powinny zostać powierzone organizacjom praw autorskich lub stowarzyszeniom praw pokrewnych. Mają one dostęp do baz danych dotyczących dzieł, przedmiotów praw pokrewnych i podmiotów praw autorskich oraz wchodzą w interakcję z podobnymi organizacjami w innych państwach członkowskich.
W polskim prawie autorskim przepisy dotyczące zbiorowego zarządzania prawami autorskimi nie spełniają swojej funkcji. Do rozwiązania problemu utworów osieroconych potrzebne są profesjonalne, silne, skuteczne i reprezentatywne organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi o ściśle określonym obszarze działalności. Wymaga to zmiany w prawie autorskim.
Wzór cytowania
M. Osmańska, Rola organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w regulacjach prawnych dotyczących utworów osieroconych, „Themis Polska Nova”, 2015, nr 2(9), s. 216-242.
Publikacja przetłumaczona na język angielski jest podzielona na trzy części: o archiwach, muzyce i filmie. Wieńczy ją teoretyczny tekst prof. Ryszarda W. Kluszczyńskiego, poświęcony wybranym aspektom historii filmu oraz roli, jaką odegrało w niej wykorzystanie materiałów archiwalnych – zarówno w twórczości rosyjskich konstruktywistów, jak i we współczesnej kulturze found footage.
Archiwa
W pierwszym rozdziale Autorzy i Autorki odpowiadają na pytanie, jakie wyzwania stawia przed instytucjami digitalizacja i upowszechnianie zbiorów w Internecie. Zastanawiają się, jak sprostać oczekiwaniom zarówno odbiorców wirtualnych, jak i tych, którzy odwiedzają instytucje w ich siedzibach. Przyglądają się strategiom udostępniania zdigitalizowanych treści oraz dyskutują o prawnych i technologicznych granicach ponownego wykorzystania materiałów, będących własnością instytucji.
Muzyka
W rozdziale poświęconym muzyce mowa jest o tym, jak może i powinna przebiegać współpraca między twórcami a instytucjami kultury, skąd czerpać materiały do artystycznego recyclingu i jak wykorzystywać zbiory znajdujące się w domenie publicznej.
Film
Przedostatnia część książki to próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób archiwalne materiały filmowe i fotograficzne mogą być wykorzystywane przez reżyserów i dokumentalistów. Padają zatem pytania o to, jak materiały archiwalne mogą zmieniać wymowę całych dzieł, jakie nadają im konteksty i znaczenia. Autorki i Autorzy opisali również swoje zmagania z instytucjami zarządzającymi archiwami oraz problemy, jakie wynikają z konieczności przeprowadzenia gruntownej kwerendy.
Publikacja – efekt seminarium audiowizualnego, które odbyło się w FINA w grudniu 2017 roku – jest podzielona na trzy części: o archiwach, muzyce i filmie. Wieńczy ją teoretyczny tekst prof. Ryszarda W. Kluszczyńskiego, poświęcony wybranym aspektom historii filmu oraz roli, jaką odegrało w niej wykorzystanie materiałów archiwalnych – zarówno w twórczości rosyjskich konstruktywistów, jak i we współczesnej kulturze found footage.
Archiwa
W pierwszym rozdziale Autorzy i Autorki odpowiadają na pytanie, jakie wyzwania stawia przed instytucjami digitalizacja i upowszechnianie zbiorów w Internecie. Zastanawiają się, jak sprostać oczekiwaniom zarówno odbiorców wirtualnych, jak i tych, którzy odwiedzają instytucje w ich siedzibach. Przyglądają się strategiom udostępniania zdigitalizowanych treści oraz dyskutują o prawnych i technologicznych granicach ponownego wykorzystania materiałów, będących własnością instytucji.
Muzyka
W rozdziale poświęconym muzyce mowa jest o tym, jak może i powinna przebiegać współpraca między twórcami a instytucjami kultury, skąd czerpać materiały do artystycznego recyclingu i jak wykorzystywać zbiory znajdujące się w domenie publicznej.
Film
Przedostatnia część książki to próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób archiwalne materiały filmowe i fotograficzne mogą być wykorzystywane przez reżyserów i dokumentalistów. Padają zatem pytania o to, jak materiały archiwalne mogą zmieniać wymowę całych dzieł, jakie nadają im konteksty i znaczenia. Autorki i Autorzy opisali również swoje zmagania z instytucjami zarządzającymi archiwami oraz problemy, jakie wynikają z konieczności przeprowadzenia gruntownej kwerendy.