3-4 grudnia zapraszamy do oglądania konferencji online na Youtube i Facebook FINA Wałbrzyska 3/5

W symbolicznym dla polskiej historii roku 1920 na świat przyszło pokolenie, które później określono mianem „Kolumbów”. Było pierwszym pokoleniem niepodległej Polski, doświadczyło wojny i komunizmu, stając się częścią narodowej mitologii. Podczas konferencji chcemy przyjrzeć się temu pokoleniu, jego marzeniom, doświadczeniom, osiągnięciom i wpływowi na kulturę, ale także omówić nieoczywistość, rozbieżność między historyczną wiedzą o tej formacji, jej samopostrzeganiem i nadaną kategorią kulturową.

Zamierzamy jednak rozważać nie tylko o nich, ale także ująć tytułowe stulecie w różnorakie konteksty, mając świadomość rozdwojenia istniejącego między historią a tekstami kultury, powstałego na skutek działania wszechwładnej PRL-owskiej cenzury prewencyjnej, ale także cenzury redaktorskiej, a już „na wyjściu” autocenzury poszczególnych twórców. Kwestię tę uważamy za bardzo istotną dla przyjętego tu rozumienia tego pokolenia „Kolumbowie” byli wpisani w kulturę w swojego czasu, ale też ją tworzyli. Swoje piętno odcisnęli na literaturze i filmie, ale również na teatrze i sztuce wizualnej, stanowili fenomen ówczesnego życia kulturalnego, budowali legendę, która żyje do dziś. W czasie konferencji wysłuchamy referatów dotyczących powstania i rozwoju mitu „Kolumbów”, stawiające pytania także o rolę kulturotwórczą tego mitu. Interesować nas będzie także pytanie o wizerunek pokolenia „Kolumbów” w późniejszych tekstach kultury.

W ramach konferencji zaprezentujemy także rozmowę na żywo red. Marcina Zaborskiego (Uniwersytet SWPS, Radio RMF FM) z Januszem Zaorskim na temat serialu TV Kolumbowie (1970), jak również spektakl TVP w reżyserii i według scenariusza Adama Hanuszkiewicza Kolumbowie (1966). Ponadto pokażemy filmy dotyczące wybranych przedstawicieli pokolenia ”Kolumbów” (o Tadeuszu Borowskim, Jerzym Stefanie Stawińskim, Krzysztofie Kamilu Baczyńskim) oraz refleksję z lat 80. o ówczesnych obchodach rocznicy powstania warszawskiego.

Program

Czwartek 3 grudnia 2020

10.15–10.30 – Otwarcie konferencji

10.30–11.00 – Dr hab. Piotr Kwiatkowski (Prof. Uniwersytetu SWPS) Pokolenie jako kategoria socjologiczna.

11.00–11.30 – Dr hab. Marcin Zaremba (Wydział Historii, UW) Kolumbowie. Czas pamięci.

11.30–11.45 Przerwa

 

11.45–12.45 Rozmowa na żywo z Januszem Zaorskim na temat serialu fabularnego Kolumbowie (1970), prowadzi dr Marcin Zaborski (Uniwersytet SWPS, radio RMF FM)

12.45–13.00 Przerwa

 

13.00–13.20 Dr hab. Barbara Giza (prof. Uniwersytetu SWPS, FINA) Roman Bratny i „Kolumbowie”. Tematyka wojenna w niezrealizowanych projektach filmowych pisarza. 

13.20–13.40 Mgr Jarosław Grzechowiak (UŁ, FINA)  „Kolumbowie” niekompletni, czyli o planach ekranizacji III tomu powieści „Kolumbowie. Rocznik 20”.

13.40–14.00 Dr Piotr Śmiałowski (FINA) Film Życie raz jeszcze (1964) Romana Bratnego i Janusza Morgensterna jako okaleczona relacja o powojennym losie i politycznych wyborach przedstawicieli pokolenia Kolumbów.

14:00–14:30 Dyskusja

14:30–15:00 Przerwa

 

15:00 Pokazy filmowe:

1) film dokumentalny o Tadeuszu Borowskim Testament, reż. Józef Gębski, Antoni Halor, 1969, prod. TV, wyk. WFD,  w serwisie Ninateka.pl

2) Rocznica – refleksja o obchodach rocznicy powstania warszawskiego, realiz. Roman Wionczek, 1981, prod. WFD, w serwisie Ninateka.pl

 

19:00 Pokaz spektaklu TVP pt. Kolumbowie w reżyserii i według scenariusza Adama Hanuszkiewicza (prod. 1966) w serwisie Ninateka.pl

(spektakl dostępny do 4 grudnia 2020 do godziny 19.00)

 

Piątek 4 grudnia 2020

9.30–10.00 Prof. dr hab. Jerzy Kochanowski (Katedra Historii Kultury w Instytucie Historii Sztuki, UW) „Chciałbym […] zostać żołnierzem!”, czyli o socjalizacji „pokolenia Kolumbów”

10.00–10.20 Dr hab. Tomasz Tomasik (prof. Akademii Pomorskiej w Słupsku) Rytuały męskości pokolenia „Kolumbów”.

10.20–10.40 Dr Paweł Jaskulski (UW) Dzieciństwo i młodość Kolumbów. „Ranny w lesie” i „Moja wojna, moja miłość” Janusza Nasfetera – kulisy, historia, konteksty.

10:40–11:00 Dyskusja

11.00–11.15 Przerwa

 

11.15–11.35 Mgr Katarzyna Wajda (FINA) Niepotrzebni mogą odejść? Kolumbowie-pokolenie stracone jako jeden z lejtmotywów twórczości pisarskiej i filmowej Aleksandra Ścibor-Rylskiego.

11.35–11.55 Dr Marcin Kowalczyk (Instytut Nauk o Kulturze, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy) Inne bohaterstwo – przypadek „Filipa” Leopolda Tyrmanda.

 11.55–12.15 mgr Agnieszka Polanowska (FINA) Kolumb był żeglarzem – legenda pokolenia Kolumbów jako element powojennej tożsamości historycznej Polaków na przykładzie filmu „Najlepszy kolega” Andrzeja Trzosa Rastawieckiego.

 12:15-12:45 Dyskusja

 12.45–13.00 Przerwa

 

13.00 Projekcja filmu „Piszczyk to ja. Piszczyk to ty. Jerzy Stefan Stawiński o sobie” (reż. Józef Gębski, Adam Wyżyński; Filmoteka Narodowa 2009) w serwisie Ninateka.pl

13.45–14.05 Dr hab. Mariusz Guzek (prof. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy) Kolumbowie według IPN (w komiksie)

14.05–14.25 Dr Kornelia Sobczak (IKP UW) „Pamiętamy”. Narracje o pokoleniu Kolumbów w świetle nowych mediów pamięci zbiorowej.

14:25–14:45 Dyskusja

 14.45–15.15 Zakończenie konferencji – słowo podsumowania prof. Maryla Hopfinger

15.15 Pokaz filmu o Krzysztofie Baczyńskim pt. …Jeden z nas…, scen. i realiz. Witold Stok, WFD 1979, w serwisie Ninateka.pl

 

Rada Naukowa konferencji:

Dr hab. Barbara Giza, prof. USWPS – Przewodnicząca

Prof. Maryla Hopfinger

Prof. Jerzy Eisler

Prof. Krzysztof Kłosiński

Prof. Piotr Zwierzchowski

 

Konferencja jest częścią projektu Pamięć filmu. Cud nad Wisłą i inne wydarzenia historyczne w filmowych zasobach FINA. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022.