Wydarzenia
Lost & Found. Weekend z dokumentami found footage [15–17 września]
15
Wrzesień
2023
Pokazy filmowe

Lost & Found. Weekend z dokumentami found footage [15–17 września]

Przyspieszający proces digitalizacji starych taśm w światowych archiwach zachęcił wielu artystów do tworzenia filmów montażowych będących próbą nadania nowych sensów materiałom źródłowym.

Jak wykorzystać możliwości języka filmowego do zbudowania relacji emocjonalnej pomiędzy widzem a rzeczywistością archiwalną? W jakim momencie kompilacja staje się kreacją? Jak radykalnie przeformułować pierwotny sens materiałów archiwalnych? Jakich narzędzi użyć do realizowania tego procesu? I czy ten nowy świat, który został powołany do życia na ruinach starego, jest światem osobnym?

Mamy nadzieję, że proponowany przez nas zestaw bardzo różnorodnych formalnie filmów, korzystających z materiałów archiwalnych, otworzy widzom przestrzeń do głębszej refleksji nad magią kina.

Program

Pełna informacja o seansach w Kinie Iluzjon (w tym o biletach) znajduje się na stronie kina.

 

15.09 (piątek)

godz. 19.15 Historia naturalna zniszczenia, reż. Sergiej Łoznica, 112 min, 2022

Zainspirowany książką W.G. Sebalda (tytuł oryginalny Luftkrieg und Literatur) i oparty na archiwalnych materiałach z II wojny światowej film stawia pytanie: czy wykorzystywanie ludności cywilnej jako środka wojennego jest moralnie dopuszczalne? Czy można usprawiedliwić masową zagładę w imię wyższych „moralnych” ideałów? Pytanie to pozostaje tak samo aktualne dziś, jak 80 lat temu, a jego znaczenie tragicznie przejawia się w bieżących wydarzeniach politycznych.

 

16.09 (sobota)

godz. 14.00 Iskra boża, reż. Bill Morrison, 67 min, 2010, USA

Reżyser Bill Morrison ożywia archiwalne materiały filmowe, aby opowiedzieć na nowo Frankensteina Mary Shelley, z oryginalną ścieżką dźwiękową skomponowaną i wykonaną przez Dave’a Douglasa i Keystone.

 

godz. 16.00 Matka Dao żółwiopodobna, reż. Vincent Monnikendam, 88 min, 1995, Holandia

Reżyser zebrał zachowane w archiwach państwowych nitro filmy nakręcone przez holenderskich operatorów w latach 1912-1933 w koloniach w Indiach. Dokument pozwala przyjrzeć się, za pośrednictwem archiwalnych fragmentów filmów, holenderskiemu kolonializmowi w Indonezji na początku XX wieku. Zwykły komentarz został pominięty, a w jego miejsce zostały włączone do cyfrowej kompozycji dźwiękowej wiersze i piosenki w języku bahasa indonesia.

Film był pokazywany na czterdziestu ośmiu międzynarodowych festiwalach filmowych i otrzymał osiemnaście nagród i wyróżnień, w tym pięć Złotych Nagród. Film został uznany za najlepszy holenderski film 1995 roku.

 

godz. 18.00 Rentgen rodzinny, reż. Firouzeh Khosrovani, 72 min, 2020, Norwegia, Szwajcaria

Historia miłosna, dwie różne wiary, rodzina w zamęcie współczesnej historii Iranu.

„Matka poślubiła zdjęcie ojca”, mówi reżyserka Firouzeh Khosrovani na początku tego głęboko osobistego dokumentu. Nie jest to jednak przenośnia – jej matka Tayi dosłownie poślubiła portret Hosseina w Teheranie – był on w Szwajcarii i studiował radiologię i nie mógł wrócić do ojczyzny na ślub. Wydarzenie to ilustruje przepaść, która wciąż istnieje w ich małżeństwie: Hossein jest świeckim postępowcem, a Tayi pobożną, tradycyjną muzułmanką. Ta historia rodzinna jest rodzajem zdjęcia rentgenowskiego, obnażającego konflikty irańskiego społeczeństwa w okresie poprzedzającym i następującym po irańskiej rewolucji w 1979 roku. Oprócz komentarza Khosrovani, słyszymy czytane na głos listy i wspomnienia rozmów między jej rodzicami. Jednocześnie widzimy zdjęcia i filmy z rodzinnego archiwum. Te fragmenty intymności przeplatane są stylizowanymi ujęciami rodzicielskiego domu reżyserki, którego wystrój i umeblowanie subtelnie odzwierciedlają każdy nowy etap w małżeństwie jej rodziców – i w irańskim społeczeństwie.

 

godz. 20.00 Beksińscy. Album wideofoniczny, reż. Marcin Borchardt, 80 min, 2017, Polska

Dokument ukazuje życie rodziny Beksińskich za pośrednictwem prywatnych materiałów dźwiękowych i filmowych.

Historia wybitnego polskiego malarza, Zdzisława Beksińskiego i jego skomplikowanej relacji z synem Tomkiem – niezwykle popularnym dziennikarzem muzycznym, cierpiącym na depresję i podejmującym wielokrotnie próby samobójcze. Wstrząsający, dokumentalny dramat rodzinny, precyzyjnie zrekonstruowany na podstawie prywatnych, nigdy wcześniej w takiej formie niepublikowanych, dźwiękowych, filmowych i fotograficznych materiałów z archiwum Beksińskich. Scenariusz oparty na bestsellerowej biografii Magdaleny Grzebałkowskiej pt. Beksińscy. Portret podwójny.

17.09 (niedziela)

 godz. 15.00 Zamęt. Kronika rodzinna, reż. Peter Forgacs, 60 min, 1997

The Maelstrom wykorzystuje kolekcję domowych filmów nakręconych w Holandii przed i w trakcie II wojny światowej, których bohaterami są członkowie rodziny Peereboom.

Kolejny w dorobku węgierskiego mistrza dokument poświęcony losom europejskich Żydów. Wykorzystane w tym filmie ujęcia zostały nakręcone w Holandii na przełomie lat 30. i 40 ubiegłego wieku. Uwiecznieni na nich ludzie uprawiają sport, bawią się z dziećmi, flirtują, żenią się i świętują. Choć trudno znieść myśl, że nie potrafimy odróżnić jednych od drugich, są wśród nich zarówno ofiary, jak i architekci „ostatecznego rozwiązania”. Ciężko też pogodzić się z myślą, że oglądamy ostatnie chwile ludzi, którzy tak bardzo potrafią cieszyć się życiem.

 

godz. 16.15 Pożegnanie, reż. Ditteke Mensink, 90 min, 2009, Holandia

Film łączy materiały archiwalne z częściowo fabularyzowaną narracją dziennikarki Grace Drummond-Hay. W 1929 roku była ona jedyną kobietą, która wzięła udział w pierwszej podróży Grafa Zeppelina dookoła świata. Scenarzystka i reżyserka Ditteke Mensink stworzyła fikcyjny pamiętnik na podstawie artykułów prasowych i listów miłosnych Drummond-Hay. Wspomnienia dziennikarki opisują podróż słynnego zeppelina, atmosferę tamtego okresu w Europie i poza nią, a także życie osobiste tej wyjątkowej kobiety. Narracji dziennika towarzyszą wymowne ujęcia monumentalnego zeppelina, jego luksusowych wnętrz i przebiegu życia osób na pokładzie. Film przedstawia emocje odczuwane przez wszystkich pasażerów i tłumy wielbicieli na całym świecie. Film jest żywym świadectwem entuzjazmu i optymizmu okresu oddzielonego zaledwie kilkoma tygodniami od Czarnego Wtorku i krachu na Wall Street.

 

godz. 18.00 Jeden dzień w PRL, reż. Maciej Drygas, 58 min, Polska  (po projekcji spotkanie z autorem)

Archiwalne fragmenty audycji radiowych, milicyjne raporty, donosy, fragmenty listów, pamiętników… wszystkie te materiały łączy jedno – powstały tego samego dnia 27 września 1962 roku. Maciej Drygas bez tuszowania i ubarwiania pokazuje od – świtu do zmierzchu – zwykły dzień w Polsce Ludowej.