UWAGA! Równolegle z pokazem kinowym odbędzie się streaming filmów w serwisie Ninateka.pl

Mały żebrak

(Ito, the Beggar Boy) (Vitagraph Company of America, USA, 1910)

DCP, 13’; tinta, tonowanie; plansze: RU, napisy: PL; źródło: Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

Przed pałacem lorda Idzu i lady Wistarii kręci się żebraczka z małym dzieckiem. Gdy kobieta umiera, jej syn Ito zostaje przygarnięty przez Idzu i Wistalię, którzy od dawna modlili się o potomka. Wkrótce bogowie zsyłają im córeczkę, którą Ito pokocha jak własną siostrę.

Film został wyprodukowany przez Vitagraph Company of America, jedną z pierwszych wytwórni filmowych w USA, założoną w 1897 roku. Początkowo zajmowała się przede wszystkim produkcją kronik, szybko jednak zdobyła rynek i zrewolucjonizowała amerykański przemysł filmowy. To właśnie wytwórnia Vitagraph zaczęła kręcić pierwsze westerny, ona także wylansowała suczkę Jean, zwaną „Vitagraph Dog” – pierwszą w historii psią gwiazdę filmową. W samym 1910 roku wytwórnia zrealizowała ponad 160 filmów. W 1925 roku została wykupiona przez koncern pochodzących z Polski braci Warner.

Dotychczas Mały żebrak uznawany był za film zaginiony. W 2016 roku został zidentyfikował jako Ito, the Beggar Boy. Znajdująca się w naszej kolekcji barwiona kopia nitro z planszami rosyjskimi jest obecnie jedyną znaną kopią tego filmu na świecie. Szczególnie ciekawa wizualnie jest scena na morzu. Taśma zabarwiona jest na niebiesko, z ręcznie naniesionym efektem zacinającego ulewnego deszczu. (MP)

Film został odrestaurowany w 2021 roku przez FINA w oparciu o barwioną kopię nitro z planszami rosyjskimi.

wprowadzenie do filmu: Michał Pieńkowski

sekcja: CZTERY STRONY ŚWIATA

muzyka:  Kuba Płużek Quartet

Szkice z Polski

(Croquis polonais) (?, Belgia, 1920–1931)
reż., scen., zdj.: Maurice Bekaert

DCP, 56’; cz.-b./tinta; plansze: FR, napisy: PL, EN; restauracja 2020; źródło: La Cinémathèque royale de Belgique, Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

Szkice z Polski to jeden z dwóch zachowanych amatorskich – zapisanych jednak na taśmie 35 mm – filmów podróżniczych Maurice’a Bekaerta (oba znajdują się w zbiorach Cinémathèque royale de Belgique). Bekaert był prawnikiem, ale w pewnym momencie związał swoją karierę zawodową z działalnością handlową. To pozwoliło mu odwiedzać wiele krajów i przy okazji oddać się nowej pasji – filmowaniu. Niespotykana w amatorskich produkcjach jakość zdjęć, a także czas ich powstania sprawiają, że Szkice… są jednym z najciekawszych i unikatowych obrazów życia w przedwojennej Polsce.

O – najprawdopodobniej trzech – wizytach Bekaerta w naszym kraju wiadomo niewiele. W prasie jego nazwisko pierwszy raz pojawia się w 1929 roku: „Kurjer Poznański” opublikował wówczas listę gości zaproszonych na Powszechną Wystawę Krajową. Gazeta donosiła także, że Belg zatrzymał się w prestiżowym hotelu Bazar. Prawdopodobnie w tym czasie powstała część zdjęć, które później weszły do filmu. Pewne natomiast jest, że ujęcia południowej Polski i Gdyni pochodzą z 1931 roku. Donosił o tym komunikat Polskiej Agencji Telegraficznej: W dniu 5 lipca do Polski przybywa znany podróżnik belgijski Maurycy Bekaert. Zwiedzi on południową Polskę, skąd przez wschodnie pogranicze uda się do Puszczy Białowieskiej, a stamtąd do Gdyni. Po powrocie do Belgii wygłosi w tamtejszym automobilklubie odczyt o swych wrażeniach z Polski. W czasie podróży Bekaert dokona zdjęć filmowych. Jego nazwisko znajdujemy także na liście gości willi Radowid w Zakopanem, w której Belg zatrzymał się między 16 a 22 lipca.

Podróże Maurice’a Bekaerta do Polski nie pozostały bez wpływu na jego życie prywatne. Ten wielki przyjaciel Polski i propagator jej kultury w grudniu 1931 roku został uhonorowany jednym z najwyższych odznaczeń państwowych – orderem Polonia Restituta. (GR)

Restauracja filmu została wykonana przez FINA. Podstawą były skany 4K wykonane w Cinémathèque royale de Belgique (CRB) z oryginalnej, tintowanej kopii na podłożu łatwopalnym (nitro) i pochodzącej ze zbiorów CRB.

FINA dziękuje Panu Brunonowi Mestdaghowi za współpracę oraz wkład wniesiony do projektu.

wprowadzenie do filmu: Michał Pieńkowski
sekcja: KIERUNEK: POLSKA

muzyka: Kuba Płużek Quartet

Pełny program 18. Święta Niemego Kina jest dostępny na stronie festiwalu.

Ilustracja: kadr z filmu Szkice z Polski, reż. Maurice Bekaert, 1920–1931, fot. Cinémathèque Royale de Belgique