W cyklu Pożegnania w Kinie Iluzjon przypomnimy postać zmarłego w lipcu 2022 roku amerykańskiego reżysera Boba Rafelsona. Dwukrotnie (10 i 24 marca) pokażemy najlepszy jego film Pięć łatwych utworów z 1970 roku.

Pięć łatwych utworów, reż. Bob Rafelson, 98 min, 1970, USA

Jeden z najważniejszych filmów nurtu New Hollywood. Głównym bohaterem jest trzydziestokilkuletni Bobby Dupea, który pracuje jako robotnik szybowy. Życie mężczyzny, który spędza czas wolny z dziewczyną Rayette (aspirującą piosenkarką country) i przyjaciółmi, wydaje się całkiem zwyczajne. Jak się okazuje, obecny styl życia jest jednak formą ucieczki – Bobby, niedoszły muzyk, opuścił przed laty swoją bogatą rodzinę, by zachować niezależność. Na wieść o problemach zdrowotnych ojca, mężczyzna postanawia odwiedzić najbliższych.

„Ameryka w ucieczce pierwszy głęboki film kontestacyjny, który nie tylko wyraża idee sprzeciwu, nie tylko analizuje ich trwałość, ale porzuca optykę zbiorową i społeczne linie podziału na rzecz analizy postaw indywidualnych” – pisał o Pięciu łatwych utworach Adam Garbicz (A. Garbicz, Kino – wehikuł magiczny. Podróż czwarta). Obraz Rafelsona, nagrodzony nominacjami do Oscara za najlepszy film, scenariusz, rolę męską i drugoplanową rolę kobiecą, został entuzjastycznie przyjęty przez dużą część krytyków. Realizm, subtelność psychologiczna, świetnie sportretowane doświadczenie wyobcowania oraz znakomite role aktorskie czynią z Pięciu łatwych utworów jeden z najważniejszych amerykańskich dramatów lat 70.

Bob Rafelson (1933–2022)

23 lipca 2022 roku odszedł Bob Rafelson (ur. 21 lutego 1933), jeden z najważniejszych reżyserów tzw. Nowego Hollywood. Choć Rafelson nigdy nie osiągnął takiej sławy jak Martin Scorsese czy Robert Altman, to jednak przez wiele był jedną z kluczowych postaci tego nurtu. Artysta próbował swoich sił zarówno jako producent (pracując między innymi przy takich dziełach jak Swobodny jeździec i Ostatni seans filmowy), jak i reżyser.

Rafelson tworzył przede wszystkim krytyczne społecznie dramaty obyczajowe, opowiadające o problemach wewnętrznych zagubionych młodych ludzi. Reżyser bardzo chętnie współpracował z Jackiem Nicholsonem, który był współscenarzystą jego debiutu fabularnego Glowa (1968). Nicholson wystąpił w kilku najważniejszych filmach Rafelsona.

W Pięciu łatwych utworach (1970) zagrał zbuntowanego młodego człowieka, który przyjeżdża do domu po dłuższej nieobecności. W Królu Marvin Gardens (1972) prezentera radiowego pomagającemu bratu, który wyszedł z więzienia. W Listonosz zawsze dzwoni dwa razy (1981) włóczęgę wdającego się w romans z mężatką, a w Klopotach z facetami (1992) nałogowego kłamcę i kombinatora. Rafelson był ponadto twórcą takich dzieł jak Niedosyt (1976) i Czarna wdowa (1987). „Bob Rafelson był kluczową postacią w historii kina, w szczególności amerykańskiego kina, był pomostem między dwiema erami w Hollywood” – powiedział po śmierci reżysera Martin Scorsese.