1 października – São Paulo, 3 – Kurytyba, 6 – Rio de Janeiro. Tak wyglądała brazylijska trasa Wielkiej Drogi. Rzadko się zdarza, by polska kultura miała szansę zaistnieć w liczącym ponad 200 milionów mieszkańców kraju, spośród których niemały odsetek to potomkowie polskich imigrantów. To między innymi do nich były skierowane pokazy Wielkiej Drogi w Brazylii.
W spotkaniach wokół filmu Michała Waszyńskiego uczestniczyli ci, których rodzice (lub oni sami) dołączyli do Armii Andersa i weszli na szlak wielkiej drogi. Dla nich ta droga trwała mimo końca II wojny światowej. Nigdy nie było im dane powrócić do kraju. Rozpoczął się dla nich kolejny etap naprawdę wielkiej podróży, który finalnie zaprowadził ich do Brazylii. Dopiero w 2023 roku film Wielka Droga z 1946 roku w reżyserii Michała Waszyńskiego, opowiadający o tym, co przeżyli, dotarł do nich po raz pierwszy. Czuli się, jakby przyjechał do nich kawałek Polski.
Reportaż o brazylijskiej trasie filmu przygotowała TVP Polonia:
https://olapolonia.tvp.pl/73402685/projekcja-filmu-wielka-droga-w-brazylii
São Paulo
Pokaz w São Paulo, 1 października, otworzyli m.in. dyrektor generalna Cinemateca Brasileira Maria Dora G. Mourão oraz Konsul Honorowy p. Andrzej Bukowiński. Na projekcji była obecna Mariela Mierżyńska, którą wojna zastała na Kresach. Jej ojciec został zesłany do rosyjskich łagrów, a ona wraz z mamą, babcią i rodzeństwem trafiła na Syberię. Dopiero w Teheranie spotkali się ponownie. Z tymi, którzy przeżyli, rodzina p. Marieli wyruszyła w drogę – dokładnie tę, którą opowiada film. Po zakończeniu wojny rodzina M. Mierżyńskiej trafiła do Anglii, następnie do Argentyny, a kolejnym etapem podróży, już nastoletniej Polki, okazało się brazylijskie São Paulo. Jedyne, czego jej tylko teraz brakuje, jak sama powiedziała, to zdrowie, by móc jeszcze raz przyjechać do Polski.
Kurytyba
Prezentacja filmu w Kurytybie w Cinemateca de Curitiba 3 października była okazją do wysłuchania historii wojny, które przeżyli pan Zbigniew Więcek i pan João Szostak, przedstawiciele polskiej społeczności w Brazylii.
Rio de Janeiro
Trzeci pokaz w Brazylii odbył się w Rio de Janeiro w Polonia Sociedade Beneficente do Rio de Janeiro, 6 października. Na projekcji obecna była p. Anna Dzięciołowska Robalinho wraz z siostrą Chrystyną Dzięciołowską. Ich ojciec Władysław Dzięciołowski był oficerem w Armii Andersa (odznaczony medalem Virtuti Militari), a matka należała do Pomocniczej Służby Kobiet. W pokazie udział wzięła także p. Marianna Brocka, która wraz z rodziną została zesłana na Syberię, a później dołączyła z rodziną do Armii Andersa. Walczył w niej jej ojciec, ona zaś przeczekała czas wojny w afrykańskiej wiosce. Szlak wielkiej drogi finalnie zaprowadził je do Brazylii.
Organizatorzy pokazów
- Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny
- Cinemateca Brasileira
- Sociedade Amigas de Cinemateca
- Konsulat Honorowy RP w São Paulo – Konsul Honorowy Andrzej Bukowiński
- Konsulat Rzeczypospolitej Polskiej w Kurytybie
- Cinemateca de Curitiba
- POLONIA – Sociedade Beneficente do Rio de Janeiro
Zdjęcie główne: Cinemateca Brasileira w São Paulo, fot. FINA